کمیل نقی پور - رجانیوز: فرمایشات رهبر معظم انقلاب در دیدار وزیر امور خارجه، سفیران و مسئولان نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور دارای نکات مهمی درباره دیپلماسی دولت یازدهم به ویژه دیپلماسی هسته ای است.  

به گزارش رجانیوز، آیت‌الله خامنه‌ای بخش پایانی سخنانشان را در این دیدار به موضوع تعامل با جهان اختصاص دادند. موضوعی که محور اصلی دولت یازدهم در سیاست خارجی به حساب می آید. 
رهبر معظم انقلاب  در این باره فرمودند: عده‌ای اینجور وانمود می‌کردند که اگر با آمریکایی‌ها دور میز مذاکره بنشینیم بسیاری از مشکلات حل می‌شود، البته ما می‌دانستیم اینجور نیست اما قضایای یک سال اخیر برای چندمین بار این واقعیت را اثبات کرد.

آیت الله خامنه ای  سپس به صورت مشخص به موضوع هسته ای اشاره و خاطرنشان کردند: در گذشته میان مسئولان ما و مسئولان آمریکا هیچ ارتباطی نبود اما در یک سال اخیر بخاطر مسائل حساس هسته‌ای و تجربه‌ای که مطرح شد انجام بشود، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه تماس‌ها، نشست‌ها و مذاکراتی داشته باشند اما از این ارتباطات نه تنها فایده‌ای عاید نشد بلکه لحن آمریکایی‌ها تندتر و اهانت‌آمیزتر شد و توقعات طلبکارانه‌ی بیشتری را در جلسات مذاکرات و در تریبون‌های عمومی بیان کردند.

رهبر انقلاب افزودند: البته مسئولان ما در نشست‌ها در جواب طلبکاری آنها، جواب‌های قوی‌تر و گاهی گزنده‌تر دادند، اما در مجموع معلوم شد مذاکره برخلاف تصورات برخی‌ها، به هیچ چیز کمک نمی‌کند.
آیت الله خامنه ای در همین زمینه، افزایش تحریم‌ها را مورد اشاره قرار دادند و گفتند: آمریکایی‌ها نه تنها دشمنی‌ها را کم نکردند بلکه تحریم ها را هم افزایش دادند! البته می‌گویند این تحریم‌ها، جدید نیست اما در واقع جدید است و مذاکره در زمینه‌ی تحریم هم، فایده‌ای نداشته است.

ایشان افزودند: البته در زمینه‌ی ادامه‌ی مذاکرات هسته‌ای، منع نمی‌کنیم و کاری که دکتر ظریف و دوستانشان شروع کردند و تا امروز هم خوب پیش رفتند دنبال می‌شود اما این، یک تجربه‌ی ذیقیمت دیگر برای همه بود که متوجه شویم نشست و برخاست و حرف زدن با آمریکایی ها، مطلقاً تأثیری در کم کردن دشمنی آنها ندارد و بدون فایده است.

*تحریم های جدید چه زمانی اعمال شد؟!

اما ماجرای تحریم های جدید آمریکا علیه ایران به دو هفته بعد از توافق ژنو باز می گردد.

یعنی زمانی که وزارت خزانه‌داری آمریکا 19 شرکت و فرد را به دلیل کمک به شرکت هواپیمایی ایرانی «ماهان ایر» در فهرست سیاه آمریکا قرار داد. بنا بر ادعای وزارت خزانه‌داری آمریکا، «ماهان ایر» به شاخه قدس سپاه پاسداران ایران خدمات مالی و امکان حمل و نقل می‌دهد و جنگ افزار ایران را برای رژیم سوریه به این کشور می‌فرستد.

 آنزمان مقامات وزارت امور خارجه ایران در توجیه اقدام خلاف توافقنامه آمریکایی ها با بیان اینکه توافقنامه ژنو هنوز به مرحله اجرا نرسیده است،  تاکید کردند چون توافقنامه ژنو از سوی دو طرف اجرایی نشده تحریم های جدید برخلاف متن توافقنامه نیست و صرفا برخلاف روح توافقنامه است.

البته  رجانیوز با انتشار گزارش هایی با رد ادعای مقامات آمریکایی، به بررسی دلایل نقض توافق ژنو از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا پرداخت.

در مقاله ای که رجانیوز در تاریخ  منتشر کرد در این باره آمده است: (+)

نقص صریح توافق ژنو و علاوه بر آن مغایر "داشتن حسن نیت"، مغایر اصل "وفای به عهد"، مغایر با "روح توافق ژنو" مبنی بر کاهش و لغو تحریم ها و همچنین "نقض حقوق بین الملل" و "نقض صریح ماده 18 "عهدنامة 1969 وین در خصوص حقوق معاهدات که می گوید:

ماده  18» الزام به خود داری از لطمه زدن به هدف و منظور یک معاهده قبل از لازم الاجرا شدن آن 

یک کشور ملزم است از اقداماتی که به هدف و منظور یک معاهده لطمه وارد میکند خودداری ورزد، هرگاه:

الف. معاهده را به شرط تنفیذ، قبولی، یا تصویب امضاء نموده و یا اسناد تشکیل دهنده معاهده را مبادله کرده باشد؛ تا زمانی که قصدش را دایر بر عدم الحاق به معاهده تصریح نماید؛ یا 

ب. رضایت خود را به التزام در قبال معاهده را تصریحاً موکول به لازم الاجرا شدن معاهده کرده باشد، مشروط بر اینکه لازم الاجرا شدن آن به طور نامعقول به تأخیر نیفتد.

با این وجود، تحریم های جدید علیه ایران با پاسخ متناسب مقامات کشورمان مواجه نشد و برخی از مقامات وزارت امور خارجه از جمله عباس عراقچی و افخم مقامات آمریکایی را تهدید کردند در صورتی که تحریم جدید علیه ایران اعمال شود رویه دیگری را در پیش گرفته و توافق ژنو را ملغی می کنند.(+)

این در حالی بود که پس از 30 دی 1392 و اجرای توافق ژنو نیز مقامات آمریکایی بار دیگر به وضع تحریم های جدید علیه ایران پرداختند.

بر اساس تحریم های جدید که در تاریخ 19/ 11 / 1392 وضع شد، وزارت خزانه‌داری آمریکا چند شخص و شرکت طرف معامله با ایران را به اتهام آنچه «نقض تحریم‌ها» و «ارتباط با موضوع هسته ای» ایران خوانده در فهرست تحریمی خود قرار داد.

18 تاجر و 14 نفر و همچنین چند شرکت به عنوان نقض‌کننده تحریم‌های اعمال شده از سوی وزارت دارایی شناسایی شده‌اند که در کشورهای ترکیه، اسپانیا، آلمان، گرجستان،‌ افغانستان و امارات متحده عربی، لیختن‌اشتاین و ایران هستند. برخی از آنها به نقض تحریم‌های نقل و انتقال مالی و فروش نفت متهم شدند.

3 بازرگان ایرانی نیز که ادعا شده چندین شرکت در کشورهای سوئیس، ترکیه، امارات و گرجستان تأسیس کرده بودند جزو تحریم شدگان بودند. (+)

هر چند پیش از این عباس عراقچی و محمد جواد ظریف وضع تحریم پس از اجرای توافق ژنو را سبب نقض توافقنامه و در نهایت ملغی شدن آن عنوان کرده بودند با این حال پس از وضع تحریم های جدید نه تنها اقدامی در واکنش به آن انجام نداد بلکه بار دیگر درصدد توجیه این اقدام آمریکایی ها برآمدند.

چند روز پس از وضع این تحریم ها، وزیر امور خارجه با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری در پاسخ به سئوال مجری که تحریم های جدید آمریکا را برخلاف توافقنامه ژنو عنوان کرده بود، گفت: «ببنید، اینها اگه بخوایم واقع بین باشیم و واقعیت را بگویم نقض توافق نیست ، درسته که این تحریم ها غیرقانونی و بی اثر هم بوده اما خب این تحریم هایی که قبلا هم وجود داشته و افراد و گروه های جدیدی برای اجرای آن تحریم ها وارد شدند.»

نقض توافق ژنو توسط آمریکا به حدی واضح و آشکار بود که بلافاصله پس از وضع تحریم های ، جدید وزارت امور خارجه روسیه آن را نقض کننده توافقنامه ژنو دانست.

در خبری که توسط خبرگزاری ریانووستی منتشر شد، آمده است: وزارت خارجه روسیه جمعه شب با صدور بیانیه‌ای اقدام اخیر دولت آمریکا در افزودن نام تعداد دیگری از افراد و شرکت‌ها در لیست سیاه خود به اتهام ارتباط ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران را نقض مستقیم توافقنامه هسته‌ای موقت ایران و گروه موسوم به 1+5 دانسته است که روز سوم آذر در ژنو منعقد شد.  در این بیانیه همچنین آمده است: «به عقیده ما این گام اقدامی غیرقابل‌قبول و نقض قوانین بین‌المللی است.»

اما این تحریم‎ها در شرایطی پس از اجرای توافق ژنو توسط امریکا علیه مقامات ایرانی اجرا شد که حتی در متن ضعیف توافقنامه ژنو نیز این موضوع به صراحت آمده بود که « دولت آمریکا، با همکاری مستمر و ایفای نقش متناسب رئیس جمهور و کنگره، مانع اعمال تحریم‌های جدید علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران خواهد شد.» با این حال امریکا حتی به این متن ضعیف هم پایبند نبود و به اعمال تحریم علیه مقامات ایرانی ادامه داد، موضوعی که حتی صدای کشورهایی چون روسیه را هم درآورد، هر چند دیپلمات‎های ایرانی ترجیح دادند آنرا نادیده بگیرند تا شاید کار توافق به سرانجام برسد. از قدیم گفته اند آزموده را آزمودن خطاست. به نظر می رسد یکسال گذشته فرصتی کافی برای سنجش صداقت امریکایی باشد و شاید بد نباشد، از اعتماد به کدخدا کاست و به خدا و مومنین به خدا اتکا کرد.