عقیق: توصیه‌ها و جملات ارزشمند و پر از نکات اخلاقی آیت‌الله بهجت(ره) را که مرور کنیم، دست‌مان می‌آید که این عارف بزرگ توجه بسیاری به امور خانوادگی و سبک زندگی اسلامی داشته و بیشتر راهکارهایی هم که ارائه کرده، از ذکر‌ها و دعا‌ها گرفته شده‌اند. درواقع آیت‌الله بهجت به‌دلیل آشنایی کامل و تسلطی که بر معارف اسلامی و ذکرهای الهی داشته، کلید حل مشکلات، گرفتاری‌ها و بیماری‌های مردم را از همین راه معرفی می‌کرده است.

با همسرمان چگونه رفتار کنیم؟

 

آداب همسرداری از مواردی است که آیت‌الله بهجت(ره) تاکید خاصی به آن داشت. او در جایی گفته: «هماهنگی و موافقت بین زن و مرد در محیط خانواده از هر لحاظ و به‌صورت صددرصد برای غیر‌انبیا و غیراولیا غیر‌ممکن است. اگر بخواهیم محیط خانه گرم و با‌صفا و صمیمی باشد، فقط باید صبر و استقامت و گذشت و رأفت را پیشه خود کنیم. اگر اینها نباشند اصطکاک و برخورد پیش خواهد آمد و همه اختلافات خانوادگی از همین جا ناشی می‌شوند».

 

برای ازدواج چه نمازی بخوانیم؟

 

جوانان بسیاری برای زیارت یا شرکت در نماز جماعت آیت‌الله بهجت‌(ره) به مسجد معصومیه قم می‌رفتند موضوع ازدواج یکی از پرسش‌های اصلی بود که بار‌ها با او مطرح شد. به‌عنوان مثال آیت‌الله بهجت‌(ره) در مورد دختری که ازدواجش سر نمی‌گیرد و به‌اصطلاح بختش بسته است، گفته بود: «نماز جعفر طیار را بجا بیاورد و بعد از تمام شدن نماز، دعایی را که در کتاب «زادالمعاد» علامه مجلسی آمده بخواند. پس از این دعا به سجده برود و تلاش کند حتما گریه کند و اگر نشد، خودش را به‌ گریه بیندازد. همین که اشک در چشمانش جمع شد حاجتش را از خدا بخواهد. این عمل را آنقدر ادامه بدهد تا زمانی که حاجتش روا شود».

 

آیت‌الله بهجت‌(ره) در پاسخ به این پرسش که به‌صورت دیگری پرسیده شده بود، گفته بود: آیه 74 سوره مبارکه فرقان را بخواند که خداوند متعال می‌فرماید: «پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنی چشم ما قرار ده و ما را برای پرهیزکاران پیشوا گردان».

 

کلید‌های ادامه تحصیل چیست؟

 

‌یکی از سوالاتی که بیشتر از سوی جوانان و خانواده‌های آنها با آیت‌الله بهجت(ره) ‌مطرح می‌شد به امور تحصیلی و درس خواندن مربوط بود. به‌عنوان مثال او در پاسخ به یکی از طلبه‌های حوزه که گفته بود حدود 10 سال است مشغول دروس‌ حوزه است اما حتی به‌طور متوسط نتوانسته آنها را بیاموزد، گفته بود: «تقلیل مباحث بکنید و آنچه را که مشغول می‌شوید اتقان نمایید».

 

آیت‌الله بهجت‌(ره) در پاسخ به جوان دیگری که هوش و استعداد خوبی داشت و گفته بود در درس خواندن بی‌برنامه و سردرگم است این طور راهنمایی کرده بود: «در برنامه تحصیل راه متعارف را پیش بگیرید و اگر اشکالی داشتید سوال کنید. برای پیشرفت در تحصیلات نافعه ملتزم به تعقیبات مشترکه باشید و دعای «سبحان من لایهتدی علی اهل مملکته...» کتاب «مفاتیح‌الجنان» و تعقیبات مشترکه را بعد از هر فریضه انجام دهید».

 

نمونه دیگر در زمینه تحصیل، پرسش یکی از طلبه‌ها بود که ‌گفته بود اوضاع مالی‌اش خوب نیست و در تامین معاش همسر و فرزندان و پرداخت شهریه حوزه دچار مشکل شده. با این حساب چطور باید به درس‌هایش برسد؟ آیت‌الله بهجت(ره) در پاسخ گفته بود: «قناعت نسبیه بر همه لازم و برای همه کافی است».

 

آیت‌الله بهجت(ره) در پاسخ به طلبه‌ای که می‌خواست به درجه عالی اجتهاد برسد، گفته بود: «به‌طور منظم و مرتب درس بخوانید و از آسان گرفتن در معلومات خودداری کنید. در این صورت ان‌شاءالله مقصود حاصل می‌شود». راهکار آیت‌الله بهجت به طلبه‌ دیگری که در درس‌هایش موفق نبود هم این بود: «نماز شب کلید توفیقات است. تعقیب مخصوص را هم فراموش نکنید که شامل دعای «سبحان من لایعتدی علی أهل مملکته...» کتاب «مفاتیح‌الجنان» و تعقیبات مشترکه می‌شود».

 

چه شغلی مناسب است؟

 

پیدا کردن شغل مناسب یکی دیگر از دغدغه‌های جوانان است. در این خصوص یکی از جوانان برای انتخاب شغل مناسب راهنمایی خواسته بود که آیت‌الله بهجت‌(ره) توصیه کرده بود شغلی را بر‌عهده بگیرید که رضای خداوند عظیم‌الشأن در آن باشد و اگر چند شغل مورد رضایت خداست، آن شغل را برگزینید که خدا از آن راضی‌تر است و تلاش کنید برای ایمان و مومنین مفید باشید.

 

برای رفع گرفتاری چه دعایی بخوانیم؟

 

گرفتاری‌های زندگی یکی دو تا نیستند. به‌هر حال مشکلاتی برای هر کدام ما ایجاد می‌شود که گاهی راه حل آنها را نمی‌دانیم. یکی از افرادی که با مشکلاتی مواجه شده بود برای آیت‌الله بهجت(ره) نامه‌ای نوشته بود با این مضمون: «چند سال است در کار‌هایم دچار مشکل می‌شوم و همه راه‌ها به‌رویم بسته است. مثلا در زمینه اشتغال و ازدواج هر‌چه از خدا کمک می‌خواهم، راه مساعدی پیدا نمی‌کنم». آیت‌الله بهجت هم در جواب گفته بود: «از روی اعتقاد کامل بگویید: «استغفر الله». سعی کنید هیچ چیز شما را منصرف نکند غیر از ضروریات و واجبات تا تمام ابتلائات رفع شود. البته بعد از رفع آنها هم این ذکر را ادامه دهید تا آن گرفتاری‌ها پیش نیاید اما اگر دیدید رفع نشد، بدانید یا ادامه نداده‌اید یا اینکه با اعتقاد کامل نگفته‌اید».

 

چه غذاهایی بخوریم؟

 

در روایت‌های اسلامی توصیه‌های زیادی درباره غذا خوردن و سلامتی وجود دارد. آیت‌الله بهجت(ره) هم به‌عنوان یکی از بندگان مخلص خدا در این خصوص تذکراتی را ارائه کرده با این مضمون: «رعایت اعتدال و میانه‌روی در غذا خوردن برای سلامتی مزاج بسیار مفید است. اگر انسان همیشه به نان خوردن عادت داشته باشد، بهتر است گاهی برنج بخورد و اگر همیشه برنج می‌خورد، بهتر است گاهی نان یا آش بخورد و تنوع در غذا داشته باشد».

 

آیت‌الله بهجت‌(ره) چند غذا را که هم غذا هستند و هم دوا معرفی ‌کرده و گفته: «خرما، شیر، ماست و روغن زیتون هم دوا هستند و هم غذا». او همچنین درباره خرما ‌گفته: «جای تعجب است که با این همه پیشرفت‌های علمی و طبی هنوز نتوانسته‌اند سرطان را علاج کرده یا از آن جلوگیری کنند یا اینکه بفهمند از چه حاصل می‌شود! می‌گویند عراق و مناطقی که نخلستان دارند و خرماخیز هستند مبتلایان به سرطان خیلی نادرند. یکی از اطبا مدعی بود دارویی کشف کرده که بیشتر اجزای آن شیره خرماست و می‌تواند سرطان را درمان کند. او گفته بود آن را از کتاب «قانون» ابن‌سینا گرفته است».

 

حفظ نظم در تمام کار‌ها و از جمله خوردن و خوابیدن یکی از دستوراتی است که در میان روایت‌های اسلامی به آن اشاره شده. آیت‌الله بهجت(ره) در این خصوص تاکید ‌کرده: «اخلال در نظم غذا خوردن و هضم آن و همچنین اخلال در نظم خواب و دیگر کار‌ها موجب تاخیر تاثیر آنهاست. درباره پیامبر اکرم‌(ص) نقل شده که گرسنگی، خوراک و غذای آن حضرت بود. پیامبر در جایی فرموده بود: «تا گرسنه نشدید غذا نخورید و قبل از اینکه سیر شوید از غذا خوردن دست بکشید». شیخ‌الرئیس هم جمله عجیبی دارد با این مضمون: «در هر روز یک وعده غذا بخور و پیش از اینکه غذای اولی هضم شود از خوردن غذا پرهیز کن». یعنی گرسنگی کشیدن بیشتر موجب سلامتی است تا پرخوری و سیری. گویا معروف است که اگر کسی 40 ساله شود و دوای صحت و سلامت خود را نیابد خیری در او نیست».

 

چگونه دعا کنیم که مستجاب شود؟

 

دعا کردن آدابی دارد که شرط استجابت آن به‌حساب می‌آید. آیت‌الله بهجت(ره) درباره دعا کردن گفته: «بعضی افراد گمان می‌کنند دعا کار پیرزن‌ها و پیرمرد‌ها و افراد ناتوان است؛ آنها که نمی‌توانند در میدان جنگ شمشیر بزنند. ولی معلوم می‌شود که مسئله از این بالا‌تر است. در روایات درباره شرایط استجابت دعا آمده است: «کسی که دعا کند و جز اجابت احساس نکند، دعایش مستجاب می‌شود». گویا حالتی شبیه یأس در ما پیدا شده که دعای ما فقط با زبان و لقلقه لسانی است، نه برخاسته از دل مطمئن و امیدوار به اجابت».