به گزارش فارس به نقل پایگاه اطلاع رسانی حج، آیت‌الله سیدمحمد حسینی لواسانی روز یکشنبه 4 آذر (بیستم محرم) در 89 سالگی دارفانی را وداع گفت.

وی فرزند مرحوم آیت‌الله میرسیداحمد لواسانی بود که روز نهم ذی الحجه سال 1343 قمری در نجف اشرف چشم به جهان گشود، از همان دوران نوجوانی تحصیل علوم دینی را آغاز کرد و مقدمات را در نزد پدر و برخی از اساتید خود فراگرفت.

وی دروس سطح را در محضر حضرات آیات سیدعلی بهشتی و سیدمحمدباقر محلاتی فراگرفت. درس خارج را در محضر حضرات آیات سیدعلی الفانی و سیدابوالقاسم خوئی تلمذ کرد، به‌گونه‌ای که جزء شاگردان مبرز آن‌ها قرار گرفت.

وی در همان سال‌ها به تدریس دروس سطح نیز اشتغال داشت و در حوزه علمیه نجف شاگردان مختلفی را تربیت کرد.

*هجرت برای جهاد در راه خدا

وی در دهه سوم عمر خود احساس کرد تکلیف دیگری بر عهده دارد. بر همین اساس بود که هجرت به مدینه منوره را بهترین راه برای خدمت به مکتب اهل بیت تشخیص داد. انتخابی که برای دوستان وی عجیب بود. چرا که او در حوزه علمیه نجف جایگاه قابل توجهی را کسب کرده بود و حضور در این حوزه و ادامه تدریس می‌توانست زمینه مرجعیت را هم برای وی فراهم کند.

زمانی که از قصد خود برای دوستانش سخن گفت همه او را از این تصمیم برحذر می‌کردند و پاسخ وی چنین بود: «من به قصد مجاهدت در راه خدا به مدینه هجرت می‌کنم».

وی در سال 1373 قمری (1333) شمسی به مدینه منوره مهاجرت کرد، زمانی که این اقدام وی به اطلاع آیت‌الله العظمی بروجردی رسید، ایشان از این اقدام تجلیل کردند و به همگان توصیه کردند از این عالم مجاهد حمایت کنند.

*ملجأ شیعیان مدینه، پناهگاه زائران شیعه

این عالم و مجتهد مکتب نجف با حضور خود در مدینه منوره امید دیگری به شیعیان بخشید. شیعیان این منطقه که به واسطه قدرت گرفتن آل سعود و حکمرانی وهابیت بر منطقه مورد ظلم قرار گرفته بودند و از جهات مختلف به ‌ویژه مالی و نان شب در مضیقه بودند، گرد این عالم ربانی جمع شدند. وی صدها خانواده یتیم و نیازمند شیعه را تحت تکلف خود داشت و با کمک‌های مختلفی که از عراق، ایران و اجازات دریافت و صرف وجوهات شرعیه داشت توانست نقض مهمی در هویت بخشی مجدد به تشیع در مدینه منوره ایفا کند.

وی اصرار داشت به جای آنکه فقرا سراغ او بیایند، همچون سیره ائمه اطهار(ع) به خانه فقرا سرکشی کند و مایحتاج آنان را تأمین کند. آیت‌الله سیدمحمد لواسانی قریب به نیم قرن متولی رسیدگی به امور معیشت صدها خانواده شیعه در مدینه بود و توانست ملجأ آنان در منطقه شود، دعاوی شیعیان منطقه نزد او حل و فصل می‌شد و نظر وی برای همگان قابل احترام بود.
از سوی دیگر وضعیت نابسامان زائران شیعی که از کشورهای مختلف از جمله ایران و عراق به مدینه منوره سفر می‌کردند برای ایشان قابل تحمل نبود، لذا تصمیم گرفت زائرسرایی به همین منظور ایجاد کند.

بر همین اساس با همکاری شهیر وقت حاج عباسعلی اسلامی و حاج فرید موحد از بزرگان تجار بازار تهران و جمع دیگری از خیرین زمینی را خریداری و ساختمان مهدیه را بنا نهاد. این ساختمان ده‌ها اتاق و سالن اجتماعات داشت که هر ساله هزاران نفر از زائران سفر عمره و حج تمتع مهمان آن بودند.

*از خفقان دولت سعودی تا فشارهای وهابیت

حضور یک مجتهد و عالم شیعی در مدینه منوره که توانسته بود بسیاری از شیعیان منطقه را سامان دهد برای دولت سعودی و به‌ویژه وهابیان مدینه منوره قابل تحمل نبود، بر این اساس دولت سعودی طی پنج دهه حضور وی در این شهر چند بار وی را بازداشت کرده و مشکلات عدیده‌ای برای وی ایجاد می‌کردند.

دولت سعودی در دهه 50 و 60 شمسی محدودیت عجیبی برای این عالم ایجاد کرده بودند تا جایی که داماد وی نقل می‌کند: بنده به عنوان مدیر کاروان هر سال چند بار به مدینه منوره مشرف می‌شدم، اما به سختی می‌توانستم ایشان را ملاقات کنم، با یک واسطه نامه‌ای به دست ایشان می‌رساندم و ایشان هم با همان واسطه پاسخ نامه را ارسال می‌کردند.

در همین راستا بود که در دهه پنجاه شمسی و پس سال‌ها فعالیت مهدیه، این مکان توسط دولت سعودی برای همیشه تعطیل اعلام شد!

از سوی دیگر سیره اخلاقی و منش بزرگوارانه وی باعث شده بود وهابیان تندرو نتوانند در مقابل این عالم ربانی ابتکار عمل داشته باشند و حتی مردم اهل سنت منطقه نیز تحت تأثیر رفتارهای متخلقانه ایشان بودند.

دقیقاً به همین علت بود که وی ارتباط با امام خمینی(ره) و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را علنی نمی‌کردند؛ چه آنکه وی ارتباط خانوادگی نزدیکی با بیت امام خمینی داشتند و مرحوم حاج سیدمصطفی به هنگام سفر به مدینه منوره مهمان ایشان می‌شدند.

*تربیت شاگردان در شهر اهل بیت

به واسطه تسلط افکار تندروی وهابیت، حوزه‌های علمیه شیعی در عربستان به محاق رفته بود که با تلاش آیت‌الله لواسانی این ظلم بزرگ در شهر مدینه و که مرکز اصلی مکتب امام باقر(ع) و امام جعفر صادق(ع) بود تا حدودی مرتفع شد.

وی اگر چه در ابتدا به صورت رسمی حوزه علمیه‌ای تأسیس کرد، اما پس از چند سال همچون مهدیه، حوزه علمیه وی نیز تعطیل شد و او از طرق مختلف و ارتباط با شاگردان خاص به تربیت طلاب می‌پرداخت.

هم ‌اینک برخی از شاگردان وی در شهرهای مختلف مدینه به مکتب اهل بیت خدمت می‌کنند و اگر نبود این اقدام مهم ایشان، شاید تشیع و مکتب اهل بیت هم ‌اینک در مدینه و مناطق مختلف عربستان مهجور مانده بود. برخی از شاگردان وی عبارت‌اند از مرحوم عباس حسن (أبوعمار)، قاسم شاهر، فهد أبوالعصاری و شیخ علی نصار أبوالعصاری.

به واسطه جایگاه والای وی بود که در دهه پنجاه شمسی، آیت‌الله خوئی وکالت تامه به ایشان داد و برخی دیگر از مراجع عظام تقلید نیز همچون آیت‌الله سیدحسین الطباطبائی القمی و آیت‌الله سیدعلی حسینی اصفهانی که به کمتر کسی اجازه اجتهاد و تصرف در امور شرعی می‌داد، به این عالم مجاهد وکالت و اجازه تصرف و صرف وجوهات شرعیه را دادند.

این عالم مجاهد پس از شصت سال خدمت به مکتب اهل بیت که همواره تواضع و فروتنی و دوری از نام و عنوان را سرلوحه خود قرار داده بود، صبح روز 20 محرم و در 89 سالگی دارفانی را وداع گفت.

مراسم تشییع پیکر وی با شکوه فراوان توسط شاگردان و شیعیان مدینه برگزار شد و در قبرستان بقیع و مجاورت قبور پاک ائمه بقیع به خاک سپرده شد.

به گزارش مجله مهر، قمه زنی معروف ترین نذر خرافی محرم بود که در قالب دسته های بزرگ در شب های هفتم و هشتم و نهم و دهم در کوچه ها و محلات تهران انجام می شد. سحرگاه روز عاشورا هم دسته ها کفن به تن با چند بیرق و کتل رجزخوانان و نعره زنان خود را به امام زاده و حسینیه و تکیه شان می رساندند و سردسته هیئت ها با تیغ های سلمانی جلو آمده ابتدا اطفال تازه نذر شده و تیغ نذرداران را هر کدام چند تیغ به جلو سرهای تراشیده شده شان زده و حرکتشان می دادند و نوحه خوان ها شروع به نوحه خواندن و سنج زدن و سینه زدن می کردند.

بعد از آن در میان نوحه و فریاد یا حسین و خواندن این شعر که: حسین تنها به میدان می رود الله اکبر- برای دادن جان می رود الله اکبر، وارد میدان می شدند به این صورت که میاندار دسته در فاصله خیابان وسط دو ردیف قمه زنان نمایان می شد با فریادی بلند یا حسین اولین قمه را بر سر خود فرود می آورد و به دنبال این حرکت بود که دیگران هم هر یک با شمشیر و قمه و قداره های خود به جان خود افتاده با کوبیدن بر سر، کفن سفید بر تنشان را آغشته به خون می کردند.
دسته سنگ زنی

یکی دیگر از نذرهای عجیبی که دیگر خبری از آن نیست، «دسته سنگ زن ها» بود که افراد به جای سینه زدن و زنجیر زدن و... هر یک دو قلوه سنگ به دست گرفته با نوای نوحه خوان و صدای سنج بهم می زدند به این ترتیب که هر زدن آن سه ضربه داشت که سنگ زن ها، در حالیکه دو صف دراز روبروی هم را تشکیل می دادند با خم و راست شدن، یکی ار نزدیک زمین و یکی را برابر شکم و یکی را بالای سر می کوفتند،هدف از برگزاری این مراسم بر این بود که می گفتند روز عاشورا از جانب اشقیا چنین سنگ هایی بر سر و پا و سینه و بدن امام و شهدا خورده بود.

زخم‌های عفونت گرفته

«شبیه زین العباد» هم از دیگر مراسم های تحریف شده در ماه های محرم و صفر در تهران قدیم بود که در آن، افرادی که نذر مصیبت امام زین العابدین(ع) را داشتند از مدت ها قبل از محرم مچ پاها و بیخ بازوان و حلقه گردن خود را با زخم تیغ و نشتر و حتی تیزآب مجروح می کردند تا جایی که چرک کند و درروز عاشورا و یازدهم و دوازدهم آنها سوار شتر برهنه می شدند و مواضع مجروهشان را با زنجیر و غل بسته داخل دسته به تماشا می گذاشتند به نشانه اسارت امام و اینکه با چنان حالتی او را به بارگاه یزید رسانیده اند.
میخ و سیخ در پوست

در تهران قدیم آنهایی که نذر قفل آجین می کردند، از مدتی قبل اندام خود را با داروهایی بی حس می کردند و قسمت هایی از آن را از گردن به پایین را سوراخ کرده و از آنها قفل و تیغ و نیزه و خنجر و سیخ و میخ و چاقو و شمشیر و امثال آن می گذراندند و خود را با این وضعیت به معرض نمایش می گذاشتند. حال بعضی از آنها به حدی به وخامت می رسید که افرادی همراه آنها می شدند تا نیفتند یا جان ندهند.

شمعی در بدن

کنار نذر قفل‌ آجین، "شمع آجین" هم از نذرهایی بود که در گذشته عده ای از روی جهل و خرافات آن را ادا می کردند. این نذر هم تصورات دیگری از بلایای اسرا و شهدای کربلا بود که سر امام حسین (ع) در تنور خولی رفته، خیمه امام به‌ آتش کشیده شده است و آتش از آنها به دامان زنان و اطفال صغیر امام رسیده و به تلافی آن افرادی به صورت همان قفل آجین نقاطی از بدن خود را سوراخ کرده و بر آنها شمع قرار داده و روشن می کردند و خود را در میان جمعیت عزاداران به نمایش می گذاشتند.
نذرهای ماندگار

با وجود نذرهای عجیب و غریبی که در این روزها در تهران قدیم باب بود، عده ای هم نذرهای عام المنفعه را انتخاب می کردند. مثلا رسیدگی به وضع خیابان ها، تامین روشنایی معابر تاریک، پوشاندن چاله ها و راه آب‌ها، کمک به نابینایان، پرداخت بدهی زندانیان یا تهیه غذا و پوشاک برای خانواده آنها، غذا دادن به پرندگان، میانجیگری در اختلافات خانوادگی هم از جمله کارهایی بود که در این ماه ها انجام می گرفت اما در این میان یکی از انواع نذورات گرفتن روزه سکوت بود به صورتی که فرد روزه گیر، در تمام دوازده روزعزاداری یعنی تا اخر محرم و گاهی تا آخر صفر یک کلام سخن نمی گفت. نذری که اگرچه خرافی نیست اما یکی از نذرهای عجیب آن دوره به حساب می آمد.
روضه خوانی از کی رواج پیدا کرد؟

مراسم عزاداری امام حسین(ع) تاریخچه‏‏ ای بسیار طولانی دارد، گفته اند که ریشه آن به عزاداری اولیه طایفه بنی اسد برمی گردد که هنگام دفن شهدای کربلا بر سر مزار آنان آمدند و شروع به مویه و زاری کردند و اشک ریختند تا اینکه شیعیان اجازه پیدا کردند در دوره دیلمیان و صفویه عزاداری هایشان را آشکار برگزار کنند و کم کم شکل عزاداری ها تغییر کرد. مجالس گریه و مویه ای که در دوره های قدیم برای شهدا برگزار می شد، جای خود را به مراسمی داد که پیچیدگی آن در دوران قاجار به اوج رسید.

در سال نهصد قمری هم ملاحسین کاشفی هراتی با استفاده از مقاتل مختلف و کتب تاریخی کتابی به نام «روضه‏‌الشهداء» تدوین کرد و آن را وقف عام کرد و چون تنها کتاب و معتبرترین نیز بود به زودی بین مردم مشهور شد و هر کسی که مراسم عزاداری داشت از روی آن کتاب برای مردم می‏خواند و مردم گریه می‏کردند به طوری که اسم این مراسم به روضه‏خوانی و سپس به اختصار روضه نامیده شد.

تا جایی که هر کس سواد خواندن و نوشتن داشت می توانست از نوشته های این کتاب برای روضه خوانی استفاده کند، در تهران قدیم نیز وضع به همین صورت بود مراسم های مختلفی در ایام عاشورا و تاسوعا توسط مردم برگزار می شد که بخش مهمی از آن به نوحه خوانی و روضه خوانی و راه اندازی دسته های سینه زنی در کوچه و خیابان ها و تکیه و حسینه و امام زاده و گاهی بعضی از خانه ها می انجامید.

مردم و محلات و کوچه ها در این دو ماه کاملاً سیاهپوش می‏شدند، در این ایام هر کار و عمل زشت از میان بیشتر مردم رخت بربسته و هر یک به طریقی کوشش در اصلاح اعمال ناپسند خود حداقل در طی این دو ماه می‏کرد. شوخی و خنده و تفریح و مزاح و خوشگذرانی و عیش و نوش در این ایام پسندیده نبود و سرود و شادمانی را دشمنی با امام حسین(ع) می‏دانستند. در این دو ماه حتی عقد و نکاح و عروسی نیز تعطیل می شد و آن را شوم و بد عاقبت می‏ دانستند چنانکه اکنون نیز چنین است.
معروف‏ترین دسته‌ها

معروف‏ترین دسته ‏های تهران قدیم، دسته میدان و عرب‌ها و بعد دسته ‏های قزاقخانه و سنگلج و قنات‏آباد و دسته ترک‌ها بودند. این دسته ‏ها از روز هفتم محرم به حرکت درمی‏آمدند و به بازارها روانه می‏شدند. سالی نبود که در تنگی بازار بین برخی از دسته‏ها بر سر نوبت عبور درگیری پیش نیاید. به هر حال بازار مرکز اصلی دسته‏های عزا در این ایام بود. همراه با دسته‏ها پرچمهای رنگارنگ و علمهای ده الی بیست و چهار تیغه ‏ای حرکت داده می‏شد که بر ابهت دسته‏ ها می‏افزود.

شب‌ها هم دسته‏ های مخصوص در تهران حرکت می‏کرد که به دسته شاحسینی (شاه‏ حسینی) معروف بودند. دسته‏ هایی که در شب‌های دهه اول محرم به نیت مشق با آلات برنده از قبیل قمه و شمشیر به خیابان‌ها می‏آمدند و در دو ردیف منظم روبه ‏روی یکدیگر با صدای مهیبی یا حسین می‏گفتند و با صدای شیپور و نقاره همراه می‏‌شدند. برق شمشیر و صداهای طبل و سایر آلات موسیقی شکوه خاصی به این دسته‌‏ها می‏‌داد و طرفداران بیشتری داشت. در روز عاشورا نیز افراد این دسته‏ ها به یاد فرود آمدن شمشیرها بر بدن شهدای کربلا قمه و شمشیرها را بر فرق خود می‏‌کوبیدند.