محمدرضا فرزین تشریح کرد

دفاع از پرداخت یارانه نقدی خانوار/ محل حذف یارانه غیرنیازمندان سازمان مالیاتی است نه وزارت رفاه

محمدرضا فرزین با دفاع از پرداخت یارانه نقدی به مسیری که دولت قبل طی کرد تا به این مکانیزم رسید اشاره می‌کند و معتقد است نظام پرداخت یارانه به خانوار توزیع درآمد کشور را به نفع اقشار فقیر و متوسط تغییر داد. او همچنین به روند حذف غیرنیازمندان در شرایط کنونی نقدهایی دارد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی فارس بخش نخست گفت و گوی دبیر سابق ستاد هدفمندی یارانه‌ها در حالی در فارس منتشر شد که قرار بود وی متن گفت و گوی خود با خبرنگاران فارس را تکمیل‌ و با اصلاحات دقیق‌تر جهت انتشار ارسال کند، اما به دلیل برخی ناهماهنگی‌ها متن اصلی و اولیه گفت و گوی وی دیروز منتشر و متن اصلاحی با تاخیر به دست گروه اقتصادی خبرگزاری فارس رسید. بر این اساس متن اصلاح شده و کاملتر بخش اول گفت‌وگو به همراه بخش دوم منتشر و به دلیل ناهماهنگی صورت گرفته پوزش می‌خواهیم.

فرزین در این متن از پرداخت یارانه نقدی کاملا دفاع کرده و آن را بهترین روش در حال حاضر می‌داند. او همچنین به حذف غیرنیازمندان در شرایط کنونی ایراداتی وارد می‌‌داند و می‌گوید: یارانه و مالیات دو روی یک سکه‌اند،بر این اساس محل حذف غیرنیازمندان سازمان مالیاتی کشور و پایگاه‌های اطلاعاتی آن است نه وزارت رفاه.

مشروح این گفت و گو به شرح زیر است:

فارس: گزارشی از عملکرد 4 ماهه بودجه امسال به مجلس ارائه شده که نشان می دهد به طرح های عمرانی پرداختی وجود نداشت. به نظر می رسد در تأمین درآمدها دولت با مشکل مواجه است؟

فرزین: دولت دچار کسری بودجه است و پیش بینی از فروش نفت محقق نشده و طبیعی است در پرداخت ها با مشکل مواجه باشد. جامعه در رکود بوده و کار دولت سخت است. البته معمولاً بخش عمده ای از بودجه های عمرانی نیمه دوم سال پرداخت می شود.

فارس: پرداخت یارانه نقدی ظاهراً بار مالی سنگینی به دولت تحمیل می کند و انتقاد می شود که در گذشته این قانون اجرا شد و وزیر اقتصاد گفته بود شب پرداخت یارانه ها شب عزای دولت است؟

فرزین: دلایل عمده مشکلات دولت در تأمین مالی به رکود حاکم در اقتصاد کشور، درآمدهای نفت و موضوع مدیریت تأمین مالی برمی گردد نه هدفمندی یارانه ها.

همانطور که می دانید منابع هدفمندی یارانه ها متکی به منابع بودجه ای دولت نیست. این منابع طبق قانون هدفمندی یارانه ها و براساس فروش اقلام 15 گانه تصریح شده در قانون است که بخش عمده ای از آن 5 فراورده اصلی نفت، گاز، برق، آرد و آب است.

اجازه دهید یک بار دیگر بر درآمدهای قانون هدفمندی یارانه ها متمرکز شویم. قانون هدفمندکردن یارانه‌ها 16 ماده و 16 تبصره دارد که در 10 آبان سال 1388 پس از رأی بیش از دو سوم نمایندگان مجلس به تأیید شورای نگهبان رسید. طبق ماده (1) قانون قیمت فروش داخلی بنزین، گازوئیل، نفت کوره، نفت سفید، گاز مایع و سایر مشتقات نفت باید تا پایان قانون برنامه پنجم به حداکثر 90 درصد فوب خلیج فارس برسد.

در تبصره آن آمده که نفت خام و میعانات گازی به پالایشگاههای داخلی باید به 95 درصد فوب برسد. در بند (ب) آمده که فروش داخلی گاز طبیعی تا پایان برنامه پنجم به 75 درصد قیمت صادراتی برسد. در بند (ج) درخصوص برق آمده که باید به قیمت تمام شده برسد.

در ماده (3) به آب و فاضلاب اشاره شده و در ماده (4) دولت موظف شده تا پایان برنامه پنجم نسبت به هدفمند کردن یارانه گندم، برنج، روغن، شیر، شکر، خدمات پستی، خدمات هوایی و ریلی اقدام نماید.

در ماده (12) آمده که دولت مکلف است تمام منابع حاصل از اجرای این قانون را به حساب هدفمندسازی یارانه ها نزد خزانه داری کل کشور واریز و 100 درصد وجوده واریزی در قالب بودجه سنواتی برای موارد پیش‌بینی شده در قانون یعنی خانوارها، تولید و دولت اختصاص دهد. بنابراین، اگرچه درآمدهای حاصل از هدفمندی یارانه ها به حساب خزانه ریخته می شود ولی این منابع باید 100 درصد به مصارف آن برگردد و از طرف دیگر این منابع ردیف های درآمدی مستقلی دارد.

فارس: طبق قانون باید 50 درصد به خانوار، 30 درصد به تولید و 20 درصد به دولت برمی گشت؟

فرزین: بله در قانون این نحوه توزیع بیان شده اما این قاعده تنها برای 3 ماه پایانی سال 89 کاربرد داشت و در قانون بودجه سال 1390 این قاعده به 80 درصد خانوار، 20 درصد تولید تغییر کرد. به عبارتی در هر سال قاعده توزیع توسط قانون بودجه تعیین شد. برای مثال در قانون بودجه سال 1394 نیز تنها 11 درصد از منابع حاصل از هدفمندسازی یارانه ها به بخش تولید اختصاص یافته است.

فارس: با این حساب درآمد هدفمندکردن یارانه ها در حال حاضر چه میزان است؟

فرزین: سؤال خوبی است. در سؤال قبلی جنابعالی، به ردیف های قانونی اشاره کردم. اگر بخواهیم این درآمد را براساس قانون هدفمندسازی یارانه ها با قیمت های کنونی بدست آوریم می توانیم به سادگی آن را محاسبه کنیم.

اگر مابه التفاوت قیمتهای سال 89 و 94 را برای اقلامی که در قانون ذکر شده و عموماً نیز حاملهای انرژی، آب و آرد است را براساس مصرف و قیمت سال 94 محاسبه نماییم، به غیر از سایر فراورده ها که منظور فراورده هایی مانند قیر است  این درآمد درحال حاضر 70 هزار میلیارد تومان است. یعنی اجرای این  قانون در مقایسه با سال 89 درحال حاضر 70 هزار میلیارد تومان درآمد بیشتری ایجاد می نماید. بار دیگر تأکید می‌کنم که این مابه التفاوت درآمد است نه کل درآمد حاصل از فروش آنها.

فارس: دولت با این درآمد 70 هزار میلیارد تومانی چکار می کند؟

فرزین: یک مرور بر قانون بودجه کلیه مصارف آن را نشان می دهد. برای مثال طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده بنزین 20 درصد و عوارض آن 10 درصد است، یعنی مجموعاً 30 درصد درآمد فروش بنزین به عنوان مالیات به حساب خزانه واریز می شود. از طرف دیگر، 14.5درصد کلیه حاملهای انرژی ازجمله بنزین بابت سهم شرکت نفت به حساب این شرکت واریز می شود. درمورد نفت گاز نیز مالیات بر ارزش افزوده حدوداً 15 درصد و نفت‌کوره 10 درصد است. لذا اگر جمع درآمدهای مالیاتی و سهم شرکت نفت را محاسبه نماییم این میزان باید حدود 15 هزار میلیارد تومان باشد.

در بودجه سال 94 بسیاری از دستگاههای دولتی ردیفی برای اخذ درآمدهای فروش حاملهای انرژی دارند. برای مثال طبق تبصره (2) بند (د) بودجه رقم 21 هزار میلیارد ریال عوارض گاز تعیین شده که 14800 میلیارد ریال برای شرکت نفت، 4200 میلیارد ریال تجهیز مدارس و 2 هزار میلیارد ریال آن برای آموزش و پرورش است.

طبق بند (هـ) تبصره (2) معادل 5 درصد قیمت هر لیتر فراورده های نفتی تا سقف 15 هزار میلیارد ریال به نوسازی و توسعه شبکه خطوط لوله انتقال نفت خام و میعانات گازی و فراورده های نفتی اختصاص یافته است یا طبق بند (هـ) تبصره (9) معادل 150 ریال فروش هر مترمکعب آب تا سقف 390 میلیارد ریال به آبرسانی شرب روستایی اختصاص می یابد یا در تبصره (20) صد درصد منابع حاصل از افزایش قیمت برق و آب در سالهای 93 و 94 به حساب خاصی نزد خزانه واریز و براساس مفاد ماده (8) به صنعت آب و برق اختصاص می یابد.

تبصره های زیادی در قانون بودجه وجود دارد که بخشی از درآمد حاصل از فروش حاملها را به ردیف های هزینه های خاصی در دولت اختصاص می دهد.

لذا این بودجه دولت است که سر سفره هدفمندسازی است نه هدفمندسازی سر سفره بودجه دولت.

فارس: عنوان شده که 50 هزار میلیارد تومان از ردیف های بودجه به یارانه ها اختصاص یافته، در این مورد نظرتان چیست؟

فرزین: ابتدا لازم است روشن شود که منظور از این 50 هزار میلیارد تومان اختصاص یافته از پایان سال 89 تا سال 94 می باشد. اما خوب است بررسی شود که این میزان جزء درآمدهای هدفمندسازی یارانه ها است یا بودجه.

در سال 1389 که دولت قصد اجرای قانون را داشت ردیفی در بودجه تحت عنوان ردیف یارانه ها وجود داشت که برابر 11 هزار و 200 میلیارد تومان بود. این ردیف نیز بابت یارانه آرد و سایر کالاهای اساسی بود. برای مثال درمورد آرد در آن زمان قیمت آردی که به خبازان فروخته می شد بطور متوسط 70 ریال بود اما دولت گندم را به قیمت تضمینی حدود 200 تومان از کشاورزان می خرید و پس از تبدیل به آرد معادل 70 ریال آن را به نانوایان می فروخت لذا هرساله مبلغی در بودجه برای این مابه التفاوت به دولت در قانون بودجه پرداخت می‌شد. زمانی که قصد اجرای قانون را داشتیم قیمت آرد از 70 ریال به 2000 ریال و سپس 2500 ریال افزایش یافت (البته الان حدود 6150 ریال است) لذا این یارانه بصورت مابه التفاوت دراختیار دولت قرار می گرفت.

از آنجا که قانون دولت را مکلف به هدفمندی یارانه نه حذف یارانه نموده بود لذا دولت ابتدا قیمت آرد را به 2000 ریال و سپس 2500 ریال افزایش داد و ردیف بودجه آنرا به درآمد یارانه ها اضافه نمود. یعنی تنها روش توزیع این یارانه را تغییر داد. سالهای 91، 92 و 93 این ردیف معادل همان مقدار سال 89 حفظ و در سال 94 برابر 6300 میلیارد تومان در بودجه آورده شده است. پس این ردیف که درآمد هدفمندسازی است پس از 5 سال که قاعدتاً اگر معادل بودجه می خواست رشد کند باید الان بیش از 30000 میلیارد تومان بود به 6300 میلیارد تومان کاهش یافته، ضمن اینکه جزء ردیف های درآمدی هدفمندسازی یارانه ها است.

فارس: در دولت گذشته قبل از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها رئیس جمهور معتقد بود دولت سالانه 100 هزار میلیارد تومان یارانه می پردازد. اکنون دولت چه میزان یارانه می پردازد؟

فرزین: این رقم از مابه التفاوت ارزش ریالی قیمت حاملهای انرژی در داخل کشور و فروش آن به قیمت فوب در بازار خارج از کشور محاسبه می شد. لذا با سه عدد قیمت حاملهای انرژی به قیمت فوب، قیمت داخلی حامل و نرخ ارز آن زمان این میزان را تعیین می کرد. برای مثال در آن زمان قیمت فوب بنزین 82 سنت و قیمت داخلی 100 تومان بود و قیمت دلار نیز حدود 1000 تومان، اما در حال حاضر قیمت فوب بنزین حدود 50 سنت و قیمت داخلی 1000 تومان و ازطرف دیگر دلار نیز 3000 تومان است. لذا اگر درخصوص تمام حاملها این میزان محاسبه شود مجموع یارانه پرداختی محاسبه می شود.

فارس: هنوز معتقدید دولت باید یارانه نقدی به مردم بدهد.

فرزین: درخصوص یارانه نقدی باید به تمام ابعاد آن توجه شود. یکی از نقدها در خصوص درآمد آن است که محاسبات نشان می دهد درآمد آن که عمدتاً از محل مابه التفاوت قیمت حاملها، آرد و آب در سال 94 و سال 89 است بسیار بیشتر از میزانی است که به مردم پرداخت می شود، اما یکی از نقدهای دیگر در خصوص آثار تورمی آن بود که واقعیت‌های اجرای در 5 سال اخیر نشانگر آن است که این نقد نیز وارد نبوده است.

موضوع دیگر آثار پرداخت یارانه نقدی به مردم است. اخیراً مرکز آمار ایران گزارش توزیع درآمد در خانوارهای شهری و روستایی را منتشر کرده است. این آمار نشان می دهد با اجرای قانون برای اولین بار در تاریخ ایران توزیع درآمد به نحو شگرفی به نفع طبقات کم درآمد و متوسط جامعه شهری و روستایی و به زیان طبقات پردرآمد جامعه (2 دهک بالای جامعه) تغییر کرده است. این یکی از اهداف اولیه طرح بود که محقق شده است. امروزه یارانه ها بخشی از درآمد طبقات متوسط و فقیر جامعه را تشکیل می دهد و کمتر طرحی می‌تواند دارای چنین آثار بزرگی بر توزیع درآمد در جامعه باشد.

اما نقد دیگر در خصوص پرداخت به همه و عدم وجود نظام شناسایی است که معتقدم این آسیب نه تنها در نظام یارانه بلکه در سایر نظامات اقتصادی کشورمان ازجمله مالیات وجود دارد. در خصوص اینکه آیا یارانه نقدی درحال حاضر باید پرداخت شود یا خیر بگذارید به موضوع از این زاویه نگاه کنیم که جایگزین‌های این طرح کدامند؟

دو روش جایگزین در 2 سال اخیر آزمون شده است، روش اول سبد کالا و روش دوم اختصاص منابع یارانه‌ها به بخش بهداشت و درمان است. در روش اول علاوه بر اینکه با همان آسیب‌های شناسایی روبرو هستیم، با آسیب های دیگری ازجمله انتخاب سبد، تهیه و توزیع آن و حتی بازار آن محصولات روبرو می‌شویم. حال فرض کنید که حجم عظیم یارانه ها را بخواهید از این روش توزیع کنید.به دلیل آسیب های اساسی حتی تصور آن نیز غیرممکن است.

روش دیگر اختصاص یارانه به خدمات عمومی مانند بهداشت و درمان است که باز تجربه آن درحال حاضر در کشور وجود دارد. درحال حاضر بخشی از درآمد یارانه ها بعلاوه بخش زیادی از بودجه دولت برای ارائه خدمات بهتر بهداشت و درمان تجهیز شده، به گونه ای که سهم این بخش در بودجه از آموزش نیز فراتر رفته است. خوب سؤال این است که آیا سطح خدمت کنونی را خواهیم توانست در سالهای آتی حفظ کنیم؟ اگر به فرض همه درآمد یارانه ها را به آن اختصاص می دادیم رضایت حاصله توسط مردم نسبت به یارانه نقدی بیشتر خواهد بود؟ آیا در این بخش روش شناسایی داریم یعنی اگر پولداری به بیمارستان آمد از خدمات دولتی محروم است؟

بنظرم هنوز یارانه نقدی بهینه اول است و نتایج نظرسنجی ها نیز این را نشان می دهد و از ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کارکرد بهتری در اقتصاد ایران دارد.

فارس: اما یارانه به همه مردم پرداخت می شود.

فرزین: بله به همه پرداخت می شود و در این خصوص نیز توضیح خواهم داد که چرا به همه پرداخت شد، اما آیا سهم یارانه 45 هزار و 500 تومانی در درآمدهای اغنیا و فقرا و طبقات متوسط یکسان است. یارانه کمتر از یک درصد درآمد اغنیا در ماه است اما سهم آن در درآمد طبقات کم درآمد جامعه (مثلاً یک خانوار 5 نفری) گاهاً تا 50 درصد نیز می رسد. از طرف دیگر چون درآمد مطمئنی است لذا در نوسانات اقتصادی می تواند منبع درآمد خوبی برای افرادی که شغل خود را از دست داده اند یا به هر دلیلی دچار مشکلات مالی شده اند باشد.

فرزین: بفرمایید چرا یارانه به همه پرداخت شد؟

فارس: قبل از اجرای قانون یکی از دغدغه های ما شناسایی افرادی بود که باید مشمول دریافت یارانه می شدند. براین اساس فرم‌هایی تهیه و مردم آن را تکمیل کردند. سپس براساس آن اطلاعات مردم به 3 خوشه تقسیم شدند. برنامه اولیه این بود که خوشه سوم از دریافت یارانه حذف و خوشه دوم کمتر از اول یارانه دریافت کند، اما پس از دریافت اطلاعات و راستی آزمایی های متفاوت مشخص شد که این روش خطای زیادی دارد. به همین دلیل این روش کنار گذاشته و به بررسی تشخیص منطقه ای رفتیم. یعنی به مناطق محروم یارانه پرداخت شود و مناطق برخوردار از دریافت آن محروم شوند. این روش نیز بدلیل خطاهای زیادی که داشت از جمله اینکه طبقات محروم در مناطق برخوردار نیز وجود دارند یا بالعکس و همچنین تبعات سیاسی آن کنار گذاشته شد، بنابراین نهایتاً ایده خود انصرافی مطرح شد. اولین گروهی که در سال 89 یارانه گرفتند معادل 62 میلیون نفر بودند یعنی نزدیک به 9 میلیون نفر ثبت نام نکردند یا به عبارتی خود را حذف کردند که عدد قابل توجهی بود. اگرچه بعداً این افراد در سالهای بعد به سایت مراجعه و ثبت نام کردند.

ما طرح را با خود انصرافی شروع کردیم اما مطالعه در خصوص شناسایی را متوقف نکردیم. لذا به سراغ پایگاه‌های اطلاعاتی رفتیم و با کمک مرکز آمار نزدیک به 15 پایگاه اطلاعاتی خانوارها را بررسی و جمعیتی حدود 5 میلیون و 200 هزار نفر را شناسایی کردیم اما باز هم خطای زیادی ازجمله نوع اول و دوم داشتند و باید روش بهتری را انتخاب می کردیم. سپس به سراغ نظام مالیاتی رفتیم. لازم است این نکته را در اینجا توضیح دهم که نقص موجود نظام اطلاعات اقتصادی کشور به نظام مالیاتی برمی گردد. نظامی که صدها سال سابقه دارد و حداقل قانون کنونی آن بیش از 50 سال سابقه دارد. حتی در این نظام نیز با این سابقه طولانی توان تشخیص درآمد و هزینه مردم را نداریم. پس نباید انتظار داشته باشیم که نظام یارانه که بسیار نوپاست بتواند این مشکل را حل نماید.

از طرف دیگر مالیات و یارانه دو روی یک سکه هستند و هردو نیاز به یک بسته اطلاعاتی مشابهی دارند.

به همین دلیل در بررسی لایحه اصلاح قانون مالیات های مستقیم در سال 1391 ماده (192) را گنجاندیم که در این ماده پیشنهاد شد به منظور ایجاد و استقرار نظام اطلاعات اقتصادی و شفافیت لازم برای حمایت های دولت از قبیل پرداخت یارانه، درمان و مسکن سامانه اطلاعات درآمدی اشخاص حقیقی و ایجاد سیستم جمع درآمد در سازمان مالیاتی ایجاد شود. سامانه مذکور شامل تمامی اطلاعات ملکی، پول، معاملاتی، دارایی، اموال و گردش حساب و درآمدهای اشخاص حقیقی از محل های مختلف خواهد بود اعم از آنکه مشمول یا معاف از پرداخت مالیات باشد. در تبصره آن نیز ارائه تمامی پوشش های حمایتی و خدمات عمومی توسط دستگاههای اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری مستلزم شناسایی افراد مذکور توسط این سامانه شد و سازمان مالیاتی موظف شد تا ظرف 3 سال سامانه را ایجاد کند.

لایحه اصلاح مالیات های مستقیم پس از نهایی شدن در دولت، در اسفند ماه سال 91 تقدیم مجلس شورای اسلامی شد که اخیراً پس از تغییراتی به تصویب مجلس رسیده و به قانون تبدیل شده است. البته این ماده آن حذف شده و تنها ماده (161) پیشنهادی آن زمان که سامانه اطلاعاتی مالیات است را حفظ نموده اند.

معتقدم تنها راه ممکن برای دولت ازطریق یک سامانه جامع اطلاعات درآمدی و هزینه ای است که محل آن نیز سازمان امور مالیاتی است نه وزارت رفاه. با این اطلاعات می توان از سطح درآمد مشخصی بالاتر مالیات بر درآمد دریافت کرد و به سطح درآمد پایین تر یارانه پرداخت.

فارس: آیا اطلاعات این 5 میلیون و 500 هزار نفر درحال حاضر موجود است؟

فرزین: بله این اطلاعات در مرکز آمار نهایی شده بود و قطعاً مسئولین کنونی نیز به آن دسترسی دارند.

فارس: اما بنظر می رسد با آن اطلاعات ناقص درحال حاضر غیر نیازمندان حذف می شوند.

فرزین: این نکته باید دقت شود که اطلاعات درآمدی و هزینه ای مردم باید به روز باشد، زیرا فقر و غنی صفت دائمی خانوارها نیست. بدلیل نوسانات اقتصادی ممکن است خانواری امسال غنی و سال بعد فقیر باشد یا بالعکس، بنابراین ما نیاز به اطلاعات پویا داریم که دائماً اصلاح شود. نکته بعد تفاوت‌های قدرت خرید مردم با یک سطح درآمد مشخص در نقاط مختلف کشور است. برای مثال درآمد ماهانه 3 میلیون تومان در یک روستا با شهری مثل تهران قدرت خرید یکسانی ندارند. حتی موضوع دوره زندگی مردم نیز اهمیت دارد. یک فرد جوان که به تازگی زندگی خود را تشکیل می دهد و ممکن است اجاره نشین باشد یا با وام صاحب ماشین شده با فردی که از ثروت لازم برخوردار است و در سنین بالاتری است متفاوت می باشد.

یا به عنوان مثال فردی که درآمدی ماهانه 3 میلیون تومان دارد اما هزینه بیماری یکی از اعضاء خانواده بخش زیادی از این درآمد را به خود اختصاص می دهد نیز با فرد مشابهی با این سطح درآمد قابل مقایسه نیست. پس نیاز به یک نظام جامع اطلاعاتی درآمد و هزینه داریم که جای آن نظام مالیاتی است. چرا که این اطلاعات منجربه کارآمدی نظام مالیاتی نیز می شود.

فارس: بنا به گفته مسئولان تا مرداد ماه 2 میلیون نفر حذف شده است درصورتی که شما همه راهها را امتحان کردید اما نشد، آیا این روش کنونی جواب می دهد؟

فرزین: همانطور که قبلاً عرض کردم تنها روش سامانه جامع اطلاعات اقتصادی است که جای آن نیز سازمان مالیاتی است. اما درخصوص روش های حذف باید به چند موضوع اشاره کرد:

اول اینکه طبق ماده (10) قانون هدفمندسازی دریافت کمک ها و یارانه ها منوط به ارائه اطلاعات صحیح می باشد و درصورت احراز عدم صحت اطلاعات ارائه شده دولت درخصوص جلوگیری از ادامه پرداخت و استرداد وجوه پرداختی باید اقدام نماید و اشخاص نیز درصورت اعتراض می تواند به کمیسیونی که در آئین نامه اجرایی ماده (10) پیش بینی شده مراجعه نمایند.

بنابراین، اصل این است که ابتدا اطلاعات فرد اخذ می شود و پس از بررسی و احتمالاً حذف، وی می تواند اعتراض نماید و در این اعتراض باید دلایل حذف فرد به وی بیان شود. درحالی که به مبانی حذف کنونی به دلایل عرایض قبلی اعتقاد ندارم چون از جامعیت لازم برخوردار نیست اما حتی با این فرض که مبانی کنونی صحیح است به نظر می‌رسد مسئولین مربوطه درحال حاضر از استدلالهای لازم برای پاسخگویی به حذف شدگان برخوردار نیستند.

ثانیاً فرایند حذف یک فرایند کاملاً فرد محور است یعنی هر پرونده باید جداگانه بررسی شود. همانطور که سازمان مالیاتی در صورتی که بخواهد از فردی مالیات بگیرد باید مستندات لازم داشته باشد. برای عدم پرداخت یارانه یا به عبارتی مالیات منفی نیز باید مستندات لازم به فرد ارائه کرد. نمی توان با اتکا به روشهای آماری نسبت به حذف آنها اقدام نمود.

فارس: در دولت قبل و کنونی هیچکدام یارانه تولید را پرداخت نکردند، در این خصوص نظرتان چیست؟

فرزین: یک از اختلاف نظرهایی که در زمان ما بین دولت و مجلس وجود داشت درخصوص نحوه پرداخت یارانه تولید بود. ما از ابتدای شروع طرح منابعی را تحت عنوان اعتبار انرژی به بنگاه‌های پرمصرف اختصاص دادیم که عموماً اعتبار بود. بعد از آن نیز به صنایعی که آسیب می دیدند سهمیه انرژی ارزان می دادیم. برای مثال در سال 90 بدلیل مشکلات چند واحد سیمانی که متصل به لوله گاز نبودند و مجبور بودند از نفت کوره بعنوان سوخت استفاده نمایند و چون قیمت گاز در آن زمان برای تولید 70 تومان و نفت کوره 200 تومان بود لذا آنها قدرت رقابت خود را از دست می دادند. ستاد هدفمندسازی یارانه ها مصوب کرد که به آنها نفت کوره به قیمت 70 تومان داده شود و در سال 91 مجبور شدیم که حتی به بسیاری از واحدهای سیمانی دیگر نیز که در زمستان بدلیل کمبود گاز، گاز آنها قطع می شد نفت کوره 70 تومانی بدهیم. مثالهای زیادی از این قبیل وجود داشت که ما در حسابها مابه التفاوت 70 تا 200 تومان را به عنوان یارانه تولید منظور می کردیم اما آنها معتقد بودند که باید به آنها 200 تومان بفروشید و پول به خزانه بیاید و سپس 130 تومان آنرا برگردانید که این امر بدلیل مشکلات نقدینگی این واحدها امکانپذیر نبود. لذا صورت حسابهای ما درخصوص حمایت از تولید را نمی‌پذیرفتند و دائم معتقد بودند که یارانه تولید پرداخت نمی شود.

اما آیا اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها در سال 90 به تولید آسیب رساند؟ اخیراً بانک مرکزی نرخ های رشد این سال را منتشر نموده است. نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در این سال برابر 7/5 درصد بوده است و درآمد ملی 3/6 درصد رشد داشته است. نرخ رشد گروه صنعت 6/5 و معدن 20 درصد بوده است.

درخصوص سالهای اخیر اطلاعات بودجه ای هدفمندی یارانه ها نشان می دهد که دغدغه های اصلی دولت علاوه بر پرداخت یارانه نقدی اختصاص این منابع به ردیف های بودجه ای دستگاه‌های مختلف دولتی نیز است.

فارس:در پایان آیا پیشنهاد مشخصی برای ادامه مسیر دارید؟

فرزین: در سؤالات قبلی نظراتم را عنوان کردم اما به عنوان آخرین نظر باز تأکید می کنم که آسیب اساسی عموم نظامات اقتصادی کنونی کشورمان مسئله اطلاعات اقتصادی عاملین اقتصادی است و طبیعی است یارانه ها نیز از آن مستثنی نیست. دولت باید سرمایه گذاری اساسی در این حوزه انجام دهد و هرچه این اطلاعات دقیقتر شود دولتها می توانند هدفمندتر و کارآمدتر عمل نمایند.

سخنگوی کمیسیون ویژه رسیدگی به برجام با تاکید بر اینکه قرار است اعضای این کمیسیون به عنوان موافق یا مخالف برجام سخن نگویند و دیدگاه سیاسی خود را کنار بگذارند گفت: برخورد سیاسی کمیسیون با برجام را تکذیب می‌کنم.

به گزارش «تابناک»، سید حسین نقوی حسینی در نشست خبری خود که امروز در مجلس شورای اسلامی برگزار شد در پاسخ به این سوال که شبهاتی در مورد نگاه سیاسی کمیسیون به برجام و مهمانان کمیسیون یعنی عراقچی و جلیلی وجود دارد گفت: به هیچ عنوان اینگونه نیست و اگر احساس این است که با آقای جلیلی به گونه دیگری برخورد شده از صدا وسیما درخواست می‌کنیم نشست آقای جلیلی را پخش کند. زیرا نشست ایشان پخش نشده در حالی‌که هر دو نشست آقای عراقچی پخش شده است و اگر جلسه کمیسیون با آقای جلیلی هم پخش شود به این شبهات پاسخ داده می‌شود.

وی اضافه کرد: بحث ما در کمیسیون بحث جدی است و کسی با نگاه سیاسی از مهمانان سوال نمی‌کند بلکه اعضا در پی پاسخ به ابهامات هستند. ان شاء الله در فیلم نشست آقای جلیلی هم خواهید دید که بحث ها جدی است و حتی گاهی به تندی می گراید. البته در همه جلسات هم همین طور است. برخی رسانه‌ها می گویند در جلسه آقای عراقچی تنش وجود داشته در حالیکه تنشی نبوده بلکه بحث‌ها جدی است و اعضای کمیسیون از همه گرایش ها و جریانات حضور دارند و بنا بر این است که هیچ کس به عنوان موافق یا مخالف حرف نزد تا ارزیابی درستی از برجام داشته باشد و دیدگاه سیاسی را کنار بگذاریم لذا برخورد سیاسی با برجام را تکذیب می‌کنم.

وی درباره نحوه گزارش جلسات کمیسیون برجام نیز خاطر نشان کرد: من به عنوان سخنگو باید امانتدار باشم و آنچه که در کمیسیون می‌گذرد را منتقل می‌کنم. اگر چه آنچه من می‌گویم ممکن است با دیدگاه برخی افراد منطبق نباشد اما اینکه مثلا اینکه آقای عراقچی از برجام دفاع کرده را منتقل می‌کنم که این به معنای طرفداری از عراقچی نیست. مثلا ایشان گفت که به عنوان کارشناس صلاح نمی‌داند برجام به شکل لایحه به میدان بیاید و من هم همین را منتقل کردم این که ممکن است شخص من یا کمیسیون نظر دیگری داشته باشیم اما باید امانتدار کسی باشیم که در کمیسیون اظهار نظر می‌کند و همان را به مردم منتقل می کنیم.

نقوی حسینی در پاسخ به سوال دیگری در مورد حضور برخی نمایندگان غیر عضو در کمیسیون برجام نیز گفت: مطابق آیین نامه داخلی مجلس حضور نمایندگان در جلسات کمیسیون‌ها با حق اظهار نظر و بدون حق رای مجاز است و نیاز به دعوت نیست؛ لذا 290 نماینده مجلس مجاز هستند در جلسات کمیسیون حضور یابند و حق اظهار نظر هم دارند.

وی درباره ارائه یا عدم ارائه برجام به عنوان لایحه به مجلس نیز خاطر نشان کرد: مطابق آیین نامه داخلی مجلس، ما نمی‌توانیم دولت را ملزم به ارائه لایحه کنیم و این امر در اختیار دولت است اما ممکن است نمایندگان طرحی را ارائه کنند که دولت را ملزم به اقدامی در رابطه با اجرای برجام کند. همچنین مطابق تفسیر پژوهشکده شورای نگهبان که یک بررسی پژوهشی است و نظر شورای نگهبان نیست دولت باید لایحه بدهد و نمایندگان هم می‌توانند طرح بدهند.

سخنگوی کمیسیون ویژه برجام درباره موضع این کمیسیون نسبت به پخش تلویزیونی جلسات اظهار کرد: ما معتقدیم کلیه نشست و اظهارنظرها به طور کامل و با همه حواشی می‌تواند پخش شود تا مردم در جریان کلیه گفت‌وگو ها قرار گیرند اما ممکن است مهمانان جلسه بخواهند بخش‌هایی محرمانه بماند و پخش نشود. همچنانکه آقایان عراقچی، جلیلی و شمخانی هر کدام خواسته‌اند که بخش‌هایی پخش نشود اما غیر از این خواست کمیسیون این است که نشست‌ها به طور کامل پخش شود و اگر این اتفاق نیفتاده صدا و سیما پاسخگو است. البته مسئولان صدا و سیما به رئیس کمیسیون گفته‌اند که برنامه کمیسیون سنگین و حدود 6 ساعت است و محدودیت وقت به آن‌ها اجازه نمی‌دهد تمامی نشست را پخش کنند بنابراین آن را باید چند قسمت کنند یا آن را محدود کنند.

وی در پاسخ به سوالی درباره اظهارات سعید جلیلی در مورد صد مورد حقی که در برجام از ایران سلب شده نیز تصریح کرد: ایشان این موارد هم به شکل مکتوب و به صورت شفاهی مطرح کردند و البته نگفتند که ما از صد حق محروم شده‌ایم بلکه گفتند جمهوری اسلامی از صد حق خود صرفه نظر کرده است. این موارد به طور کامل مطرح شده و یک موضوع محرمانه نیست.

نقوی حسینی درباره برنامه هفته آینده کمیسیون ویژه رسیدگی به برجام نیز گفت: قرار است در نوبت صبح یکشنبه هفته آینده آقای ظریف وزیر امور خارجه‌ در کمیسیون حضور یابد و در جلسه بعد از ظهر نیز آقای جلیلی برای جمع بندی صحبت‌های خود در جلسه کمیسیون حضور یابد. همچنین آقای عراقچی مهمان جلسه صبح روز دوشنبه کمیسیون خواهد بود و اعضا بعد از ظهر دوشنبه از آب سنگین اراک بازدید خواهند کرد.

سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام اضافه کرد: در جلسه صبح سه‌شنبه آینده تیم اقتصادی ابعاداقتصادی برجام را مورد بررسی قرار می‌دهند و به همین منظور آقایان نهاوندیان، ‌سیف و طیب نیا در جلسه کمیسیون حاضر می شوند و در جلسه سه‌شنبه نیز ابعاد امنیتی دفاعی برجام در دو بخش مورد رسیدگی قرار می گیرد. در بخش امنیتی وزیر اطلاعات و همکارانش و در حوزه دفاعی، ‌وزیر دفاع و مهمانانی از ستاد کل نیروهای مسلح در کمیسیون حضور خواهند یافت.

وی با اشاره به دعوت از ولایتی برای حضور در جلسه صبح چهارشنبه هفته آینده کمیسیون اضافه کرد:‌ آقای ولایتی که در جریان مراحل مذاکرات بودند در نوبت صبح جلسه روز چهارشنبه در کمیسیون حضور می یابند و بعد از آن برخی حقوقدانان برای بررسی ابعاد حقوقی برجام در کمیسیون حاضر می شوند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا از سیروس ناصری و موسویان اعضای تیم های مذاکره کننده پیشین هسته‌ای نیز برای حضور در جلسات کمیسیون برجام دعوت شده اظهار کرد: بنا داریم فقط تیم فعلی و قبلی هسته‌ای را دعوت کنیم. البته قرار است با آقای لاریجانی هم به عنوان دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی و هم به عنوان رئیس مجلس ملاقاتی داشته باشیم ایشان پیش از این هم از کمیسیون خواسته بودند با جدیت به فعالیت خود ادامه دهد.

نقوی حسینی در پاسخ به سوالی در مورد حضور خبرنگاران در جلسات کمیسیون و بازدید از مراکز هسته‌ای نیز گفت: مشکلی وجود دارد این است که گاهی مهمانان درخواست می‌کنند بخشی از جلسات رسانه‌ای نشود یا در مورد بازدید از سایت‌ها محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی وجود دارد.

وی درباره روند کار کمیسیون ویژه بررسی برجام نیز گفت: کمیسیون ویژه مطابق آیین نامه داخلی مجلس با رای نمایندگان و با سقف تعداد 15 عضو تشکیل شده و بررسی خود را انجام می‌دهد .گزارش هایی تهیه می‌کند که این گزارش ها با پیشنهادی همراه خواهد بود و گزارش و پیشنهاد توامان تقدیم هیأت رئیسه خواهد شد تا در صحن علنی مجلس به استحضار نمایندگان برسد. اما اینکه چه پیشنهاداتی ارائه خواهد شد یا به رای داده می‌شود به عهده کمیسیون نیست.

نقوی حسینی افزود: ‌ما برای این که اطلاع رسانی کمیسیون را مدیریت کنیم سندی را تحت عنوان سند اطلاع رسانی به تصویب رساندیم. یکی از نکاتی که در سند آمده این است که چون دیدگاه اعضای کمیسیون برجام با هم متفاوت است بنا بر این شد که دیدگاه‌ها را پشت در کمیسیون کنار بگذاریم و به عنوان داور و قاضی قضاوت درستی از برجام داشته باشیم. همچنین مقرر شد اخبار و گزارشات کمیسیون صرفا از طریق سخنگو انتقال یابد و اعضای دیگر صرفا در اظهارنظرها دیدگاه شخصی خود را مطرح کنند. اگر هم بنا شد کسی از کمیسیون در سخنرانی و میزگردی حضور داشته باشد این موضوع باید به تصویب هیأت رئیسه برسد.

این نماینده مجلس درباره حاشیه ایجاد شده پیرامون حضور زاکانی رئیس کمیسیون ویژه برجام در صدا و سیما نیز اظهار کرد: صدا و سیما از ایشان به عنوان رئیس کمیسیون دعوت کرد که طبعا ایشان پیرامون اقدامات و فعالیت‌ها و دیدگاه کمیسیون اظهار نظر کند. یعنی نمی توانست در جایگاه مخالف یا موافق بنشیند. زیرا در جایگاه رئیس کمیسیون دعوت شده بود اما به ایشان نگفته بودند که مهمان دیگری هم است و قرار است مناظره باشد. این موضوع را زمانی ایشان گفتند که آقای زاکانی در مسیر صدا و سیما باشند که ایشان به این مساله اعتراض می‌کنند و می‌گویند این بداخلاقی است زیرا ما بنا نیست مناظره داشته باشیم به هر حال در مناظره باید موافقت یا مخالفت صورت گیرد و اگر مناظره باشد شرکت نمی کنم.

سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام اضافه کرد: کمیسیون در بخش اول بررسی‌های خود تلاش کرد با دعوت از تیم مذاکره کننده قبلی و فعلی و روسای سازمان انرژی هسته‌ای قبلی و فعلی هم تاریخچه مذاکرات را به بحث بگذارد و هم برجام را از لحاظ حقوقی، فنی، تخصصی و سیاسی مورد رسیدگی قرار دهد. در ادامه نیز بررسی برجام از بعد اقتصادی (نقش تحریم ها در حوزه اقتصاد) و امنیتی و دفاعی در دستور کار کمیسیون قرار خواهد گرفت.